ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ လူသိအများဆုံး ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း (သို့) ပညာသည် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး ( ပါဠိ : ariya aṭṭhaṅgika magga ; Sanskrit : āryāṣṭāṅgamārga ) ကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဤသည်မှာ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ ရှေးခေတ် အဆုံးအမများကို ထိန်းသိမ်းထားသည့် ပါဠိနှင့် သက္ကတ ဗုဒ္ဓဘာသာကျမ်းများမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ‘ကောင်းစွာမြင်ခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာကြံစည်ခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာပြောခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာပြုခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာအသက်မွေးခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာအားထုတ်ခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာအောက်မေ့ခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာတည်ကြည်ခြင်း’ဟူသော ‘ကောင်းသော သမာဓိ’’ (သမ္မာဒိဋ္ဌိ)ကို အထူးပြု၍ သုတ္တန်၌ အနှစ်ချုပ်၍ မဂ္ဂရှစ်ပါး၏ အကျိုးဆက်ကိုပေါ်လွင်စေ၏။‘ကောင်းသောသမာဓိ’ (သမ္မာဒိဋ္ဌိ) ဟူသော ရှစ်ပါးသော ဥပေက္ခာတို့ကို ရှုလျက် ဆောက်တည်၍ သမ္ပဇဉ်ကို ပွားစေတတ်၏။
Chris Falter, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
‘မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး’ ဟူသော သဘောတရားသည် မဂ်တရားသည် လမ်းစဉ် (အရိယမဂ်) မဟုတ်၊ ဤမဂ်ကို ခံယူသော သူသည် အရိယာဖြစ်၏။ မဂ်တရားတို့၌ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားတော်မူသော သမ္မာသမာဓိ (သမ္မာဝါစာ) ရှစ်မျိုးတို့ ပါဝင်သည်။ ကုသိုလ်နှင့် ယှဉ်သော ဤလမ်းသည် ‘မှန်’ ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤမဂ်၌ မှီဝဲအပ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့သည် မွန်မြတ်ကုန်သော (အရိယာ) ဖြစ်ကြကုန်၏။ ‘ကောင်းစွာပြောခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာပြုခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာအသက်မွေးခြင်း’၊ ဟူသည် သီလ ( သက္ကတ : śīla , Pāli : sīla ) ကိုရည်သွှန်း၍ ‘ကောင်းစွာမြင်ခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာကြံစည်ခြင်း’ သည် ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’ နှင့် ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်း ‘ပညာ’ (သက္ကတ : ပရဂ်၊ ပါဠိ ၊ ပန) ကို ရည်ညွှန်းသည်။ နောက်ဆုံးဖြစ်သည့် ‘ကောင်းစွာအားထုတ်ခြင်း’၊ ‘ကောင်းစွာအောက်မေ့ခြင်း’၊ နှင့် အရေးကြီးဆုံး ‘ကောင်းစွာတည်ကြည်ခြင်း’ ‘သမ္မာသမာဓိ’ သည် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ကျရောက်၏( သက္ကတ နှင့် ပါဠိ : သမာဒိ )။ အထက်ဖော်ပြပါ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၏ အပိုင်း သုံးပိုင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ရှုတ်မှတ်ခြင်း ကျင့်စဉ်သုံးပါးဖြစ်သော သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ နှင့် ထပ်တူညီသည်။
သို့သော် ဤလမ်းစဉ်အတိုင်း ရပ်တည်ရန် မည်မျှ မြင့်မြတ်ပါသနည်း။
ရှေးခေတ် ဟေဗြဲကျမ်းစာများသည် ဘုရားသခင်၏ မူလဖန်တီးထားသောပုံသဏ္ဍာန်မှ လူသားတို့ ပျက်စီးယိုယွင်းသွားပုံကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့တွေ့မြင်ခဲ့ရသည်။
ဤမူလပုန်ကန်မှုအတွက် ကျွန်ုပ်တို့အပြစ်တင်ခံရ သည်ဟု အချို့ကသမ္မာကျမ်းစာကို နားလည်မှုလွဲကြသည် ။ အမှန်က တစ်ခုတည်းသော အပြစ်မှာ အာဒံဖြစ်သည်၊ သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုပုန်ကန်မှု၏ အကျိုးဆက်များတွင် အသက်ရှင်နေပါသည်။ မျိုးဗီဇအရစဉ်းစားပါ။ သားသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ မျိုးရိုးဗီဇကို အမွေဆက်ခံခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ မိဘများ၏ စရိုက်လက္ခဏာများ – အကောင်းနှင့်အဆိုးကို ရရှိကြသည်။ လူတွေဟာ အာဒံ၏ ကွဲလွဲသောသဘောသဘာဝကို အမွေဆက်ခံခဲ့ကြပြီး သဘာဝအတိုင်း မသိစိတ်က၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် စကြဝဠာ၏ဘုရားသခင်မဖြစ်ချင်သော်လည်း ကျွန်ုပ်တို့၏နေရာအရပ်တွင် ဘုရားဖြစ်လိုပါသည်။ ဤအရာသည် ကျွန်ုပ်တို့အား အရိယာမဂ်ကို လွတ်သွားစေသည်။
အပြစ်၏အကျိုးဆက်များကို လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် မြင်နိုင်သည်
ပြီလျှင် ဤသည်က ကျွန်ုပ်တို့ခံယူထားသော လူ့ဘ၀၏ အရာအများကြီးကို ရှင်းပြသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် လူများသည်နေရာတိုင်းတွင် ၎င်းတို့၏ တံခါးများကို သော့ခတ်ထားရန် လိုအပ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဘဏ်လုပ်ငန်းအတွက် ရဲတပ်ဖွဲ့၊ ရှေ့နေများနှင့် ကုဒ်ဝှက်ခြင်း စကားဝှက်များကို အဘယ်ကြောင့်လိုအပ်သနည်း။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကျွန်ုပ်တို့၏ လက်ရှိ အခြေအနေတွင် အချင်းချင်းဆီမှ ခိုးယူနေကြလို့ပဲဖြစ်သည်။ ဤအင်ပါယာအားလုံးရှိ နိုင်ငံသားများသည် ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးရန် သဘောထားရှိသောကြောင့် အင်ပါယာများနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းများ နောက်ဆုံးတွင် ပြိုကွဲရခြင်းအကြောင်း ရှင်းပြသည်။ အချို့သော အစိုးရနှင့် စီးပွားရေးစနစ်များအားလုံးသည် အခြားသူများထက် ပိုကောင်းသော်လည်း၊ အားလုံးသည် နောက်ဆုံးတွင် သူတို့ချင်း ပြိုလဲသွားပုံပေါ်သည်။ ဤအယူဝါဒများအပေါ် ရှင်သန်နေထိုင်သူများသည် အကျင့်ပျက်ခြစားသော သဘောထားများရှိပြီး နောက်ဆုံးတွင် စနစ်တစ်ခုလုံးကို နိမ့်ကျသွားသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏မျိုးဆက်သည် ယခင်ရှိခဲ့ဖူးသမျှတွင် ပညာအတတ်ဆုံးဖြစ်သော်လည်း ပြဿနာကား ကျွန်ုပ်တို့၏ပညာရေးထက် များစွာနက်ရှိုင်းနေသောကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့တွင် ဤပြဿနာများ ရှိနေသေးသည်။
ဤသည်မှာ မည်သည့်ဘာသာတရားမျှ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် ၎င်းတို့၏အမြင်ကို အပြည့်အဝယူဆောင်လာခြင်းမရှိကြောင်းလည်း ရှင်းပြသည်။ သို့သော် ဘုရားမဲ့ဝါဒီများ (စတာလင်၏ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ၊ မော်၏တရုတ်၊ ပေါလ်ပေါ့ကမ္ဘောဒီးယားကို တွေးကြည့်ပါ)။ ကျွန်ုပ်တို့၏ပုံစံနှင့် ပတ်သက်၍တစ်စုံတစ်ခုသည် ကျွန်ုပ်တို့၏အမြင်အာရုံကို လွဲချော်သွားစေတတ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ မူဆလင်၊ ခရစ်ယာန်နှင့် ဟိန္ဒူနိုင်ငံများတွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ၎င်း၏ ဥပဒေများတွင် မိမိကိုယ်တိုင် ချမှတ်ထားသော ရူပါရုံကို လွဲချော်နေပါသည်။ အမှန်မှာ ထို ‘လွှဲ’ ဟူသော စကားလုံးက ကျွန်ုပ်တို့၏ အခြေအနေကို နိဂုံးချုပ်သည်။
One hundred sins – to ‘turn away’
သမ္မာကျမ်းစာမှ အပိုဒ်ငယ်တစ်ခုက ကျွန်ုပ်တို့ယင်းကို ပိုနားလည်အောင် ကူညီပေးသည့် ပုံက်ု ဖော်ပြထားသည်မှာ –
16 ထိုလူအပေါင်းတို့တွင် လက်ဝဲလက်ကို သုံးတတ်သဖြင့်၊ ဆံခြည်တစ်ပင်ကို လောက်လွှဲနှင့်မှန်အောင် ပစ်နိုင်သော ယောက်ျားကောင်း ခုနစ်ရာပါသတည်း။
တရားသူကြီး ၂၀:၁၆
ဤကျမ်းပိုဒ်သည် လောက်လေးခွများကို အသုံးပြုရာတွင် ကျွမ်းကျင်သူဖြစ်ပြီး ဘယ်သောအခါမျှ လက်လွတ်မခံသော စစ်သားများကို ဖော်ပြထားပါသည်။ အထက်တွင် ‘လွှဲ’ ဟုပြန်ဆိုထားသော မူရင်းဟေဗြဲစကားလုံးမှာ יַחֲטִֽא אין ဤ တူညီသော ဟေဗြဲစကားလုံး ကိုလည်း သမ္မာကျမ်းစာအများစုတွင် အပြစ် အဖြစ်ပြန်ဆိုထားသည်။ ဥပမာ၊ ယောသပ်သည် သခင်၏ဇနီးနှင့် ဖောက်ပြန်ခြင်းမပြုသည့်အခါ ၎င်းကို ‘အပြစ်’ ဟု အသုံးပြုသည်။ သူမကိုပြောသည်မှာ –
9 ဤအိမ်တွင်လည်း ကျွန်တော်ထက်သာ၍ ကြီးသောသူမရှိပါ။ ကိုယ်မယားဖြစ်သော သခင်မမှတစ်ပါး အဘယ်အရာကိုမျှ ကျွန်တော်အားမမြစ်တားပါ။ သို့ဖြစ်လျှင် အပြစ်ကြီးသောဤအမှုကို ကျွန်တော်ပြု၍ ဘုရားသခင်ကို ပြစ်မှား နိုင်မည်နည်း။”
ကမ္ဘာဦး ၃၉:၉
This is an image that will help us understand what ‘sin’ is. The soldier takes a stone and ties it to its proper path to hit the target. If it does not, his purpose is lost. Similarly, God created us in His image , to be on a path of respect for Him and others. ‘Sin’ is to deviate from this purpose or path that was originally intended for us. Our various systems, religions, and ideologies want this path for us and our neighbors. No matter what we do with this statement, the judgment of history and society dictates that we regularly ‘deviate’.
ဤသည်က ဘာသာတရားအလွန်ရိုသေကိုင်းရှိုင်းသော သံဃာအများစုသာလျှင် အရိယာမဂ်ကို စောင့်ထိန်းရန် အချိန်တိုတိုအတွင်း အားထုတ်လေ့ရှိသည်ကို ရှင်းပြသည်။ ကျန်သောသူအများစုမှာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ကျင့်ဖို့ မကြိုးစားကြပါ။ ထိန်းထားဖို့ကြိုးစားလျှင် လမ်းကြောင်းလွဲသွားလိမ့်မည်။
‘အပြစ်’ ၏မကောင်းသတင်း – အမှန်တရားတစ်ခု၊ ဦးစားပေးမှုတော့မဟုတ်
လူသားမျိုးနွယ်၏ ပျက်စီးယိုယွင်းပြီး လမ်းလွဲနေသည့် ဤပုံသည် နှစ်သက်ဖွယ်မရှိ၊ ခံစားချက်ကောင်း (သို့) အကောင်းမြင်စိတ်များ ကင်းမဲ့နေပါသည်။ ၎င်း၏အဆိုးမြင်မှုကြောင့် မမှန်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ဆန္ဒရှိပေမည်။ သို့သော် ဤသည်ကား မြတ်စွာဘုရား ပိုင်းခြားသိမြင်သော ကလဿ၊ တန်ဟ၊ ဒုက္ခနှင့် ကံ ၏ရုပ်ပုံနှင့် အလွန်တူ၏။ ၎င်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ကို ကာကွယ်ရန်အတွက် လူ့အဖွဲ့အစည်းအားလုံးမှ ရိုးရှင်းစွာတည်ဆောက်ရမည့် ဥပဒေ၊ ရဲ၊ ပိတ်ခတ်နမှုများနှင့် လုံခြုံရေးစနစ်အားလုံးကိုလည်း ရှင်းပြထားသည်။ သမ္မာကျမ်းစာနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ထိုးထွင်းသိမြင်မှု နှစ်ခုလုံးက ဆိုထားသည့်အတိုင်း တစ်စုံတစ်ခုက ကျွန်ုပ်တို့အား လမ်းကြောင်းလွဲသွားစေသည်ဟု ယင်းတို့က အကြံပြုထားသည်။
သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးကို ‘လွဲချော်ခြင်း’ ကိုဖြစ်စေသော အပြစ်၏ထိုးထွင်းသိမြင်မှုသည် အခြားမေးခွန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဖန်ဆင်းရှင်ဘုရားသခင်သည် ၎င်းနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သို့လုပ်ဆောင်မည်နည်း။ လူသားသမိုင်းအစတွင် သူပြောခဲ့သော သူ၏အစီအစဉ်ကို ကျွန်ုပ်တို့ နောက်ထပ် ကြည့်ရှုလေ့လာပါမည်။
Office of Military Government for Germany (U.S.), Public domain, via Wikimedia Commons
Digital Lock Vectors by Vecteezy
ရဲ
Unknown photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
